İsviçre Ekoloji deyince ne anlıyor?
Aslında ülkeler arasında çok farklı ekolojik anlayışlar olmasa da farklı uygulamalar görülmektedir. En basit örnekle Çin’de Hava Kirliliği yılda 1,6 milyon can kaybına, 14 milyon insanın kanser olmasına sebep olurken ekolojiye önem veren başka bir ülkede bu tehlikeden söz edilmez. Kışın Pekin, Shanghai gibi şehirlerde insanlar hava kirliliğinden maske takarken Zürih-Cenevre gibi şehirlerde trafiğin yoğun olduğu caddelerde bile koşan, spor yapanları görürsünüz. Ekoloji nedir sorusuna yüzde 62 İsviçreli konu hakkında bilgim var, gereklerini yerine getiriyorum diyor ve ekliyor. Bir insan, yaşadığı doğayı canlı ve cansız varlıkların birbirini nasıl etkilediğini bilmiyorsa, çevre korumada da etkili olamaz. Bu farkı anlayabilmek için ekeoloji nasıl anlaşılıyor, nasıl uygulanıyor ona bakalım.
Ekoloji Yunanca oikos = ev ve bilim manasına gelen logos kelimelerinden türetilmiş. Bu kelime ilk defa 1866 yılında Alman doğa bilimcisi Ernest Haeckel tarafından kullanılmıştır. Ekoloji; bitkiler, hayvanlar, insanlar hatta mikroorganizmaları içeren canlılar topluluğu ile toprak, su çevre elemanlarını inceleyen ve canlılar ile çevre elemanlarının birbiri ile etkileşimini araştıran bir bilim dalıdır. Canlıları ve yaşam alanlarını incelerken sayıları milyarları bulan canlı yaşamını önemli derecede etkilemektedir.
Günümüzde çevre kirliliğinin artması, insanların en doğal hakkı olan hava ve suyuna zehir karışması yaşam koşullarının bozulması, sağlığın olumsuz etkilenmesi gibi pek çok nedenler ile ekoloji bilimi dikkatleri üzerine çekmiştir. Ekoloji sadece ülkelerin değil dünyanın sorunudur. Bilim olarak içerisinde bir derya barındırır. Nereden başlayalım sorusu direk insanları ilgilendirir. İsviçreli’lerin söylemi ile ‘’Şikayet etmeyin – sadece bir yerlerden başlayın!’’ misali İsviçre nereden nasıl başlamış bakalım. Bu konuda bütün görev doğaya hükmeden insana düşüyor. İnsanın çevreyle ilgili önlemleri neler olabilir. ‘’Çöp israfını önlemek – Elektrik tasarrufu – Çevre Dostu Araba – İş yerinde evde bahçede çevre koruma Belediyeler için Ekolojik ipuçları – Gıda ve beslenme, Giyim ve satın almada Ekoloji tipleri – Sürdürülebilir ve ekolojik yatırım – Ekolojik tatil – Otel ve restaurantlar için Ekoloji tipleri’’
İnsana düşen görevler ve çevreyle ilgili önlemler
Çöp israfını önlemek; Çöp günümüzde toplumun en büyük sorunlarından biri haline gelmiştir. Hemen hemen her şahıs onu üretir, ama kimse onu istemez. Oraya buraya dökülür, kocaman yığınlar halinde görünümü bozar. Hiç kimse bilmez, düşünmez bu koca yığınlardaki atık ve kimyevi karışım sızıntıları yeraltı kaynaklarımızı içme sularımızı nasıl tehdit eder. Bu birikintileri çöp yakma tesislerinde yakmak atık gazlar sera etkisine katkıda bulunurken havayı kirletir. Çözüm çöp israfını önlemek. Geleneksel atasözleri; ‘’Önlemek – geri dönüşüm – bertaraf’’
Bir sepet veya Çanta kullanın; İsviçre’de büyük bir çoğunluk bir alışveriş sepeti ya da bir taşıma çantası kullanma bilincindedir. Pet ve poşetler hem üretimde büyük bir enerji tüketirken yok edilmesi de gereksiz yere güç tüketir. Kaldıki uzun zamandır Migros-Coop gibi dev firmalar müşteriye ücretsiz poşet verme işlemlerine son vermiştir.
Doldurulabilir su şişesi kullanın, plastik paketlerden kaçının; Çevrenin en büyük düşmanı pet şişeler, poşetler ve bunların atıklarının birikimi. Pet şişelerin yasaklanması Avrupa genelinde gündemde, poşetlerin piyasadan çekilmesine büyük firmalar çoktan başladı. İsviçre’li alışveriş yaparken bez torbalar, cam şişeler kullanmakta. Naylon ve pet şişelerin geri dönüşümü İsviçre’de büyük oranda başarılı olurken Almanya’da pet şişelere halen depozito uygulanmaktadır. Bütün bir İsviçre genelinde musluk suları içilmektedir. Şehir merkezlerinde, ormanda, gezi yerlerinde, su ve göl kenarlarında mutlaka çeşmelere rastlarsınız. Bunların suları hep içilir, pet şişelerde su almanıza su taşımanıza gerek yoktur. Meyve sebzeleri naylon torbalarda almaktan, bu torbalara doldurmaktan kaçınılır. Çamaşır tozu, sıvı deterjanları, baharatları ve benzer daha çok şeyleri her seferinde yeni bir paketle satın alma yerine doldurulabilir kablar kullanılır.
Çöplerin ve Şişelerin ayrımı; İsviçre’de her apartman bloklarının kendilerine ait çöp konteynerleri ve her mahallenin şişe depoları vardır. Şişe depoları yerin altında görünmez, cam şişelerin renklerine göre ayrımı çok önem taşır ve bu şişeler %100 kalite kaybı olmadan geri dönüştürülür. Aynı şekilde pet şişeler, kırık pencere camları, cam tabaklar, metaller ve diğer kavanoz kutuları da geri dönüşüme açıktır. Karton, gazete toplama günleri vardır, o günlerde bütün mahalle sakinleri karton ve gazetelerini evlerin önüne çıkartır. Ayrıca senede iki defa mobilya atma günü vardır. Diğer metaller her mahalle belediyelerinin metal alım yerleri vardır. Çöpler genelinde etiketli her torba ücrete tabidir, torbanın ücretli olması gereksiz çöp oluşumuna karşı savaşı beraberinde getirir. Çöpe, çöp dışı diğer malzemeler atılmaz, atıldığında büyük cezası vardır. Eğer evlerde bahçe varsa, her evin bahçesinin olmazsa olmazları kompost yığınlarıdır. Burada doğrudan organik atıklarlar faydalı bir şekilde organik gübreye dönüşür.
Posta kutuları-Hediyeler-Tek kullanımlık ürünler-Eski ilaçlar; İsviçre’de bütün posta kutularında, gazete, katalog gibi reklam ürünlerine açık olup olmadıklarına dair bir işaret görürsünüz. Bu işaret veya etiketler bu reklam ürünlerini basanların işini çok kolaylaştırır. Hem israf önlenir hem birikim azaltılır. Hediye denilince akla mutlaka dostluk, arkadaşlık sevgi sevinç işaretleri gelir ama hediye alımında yeterince düşünülmez. Bir doğum günü, bir düğün veya tatil hediyesi düşünün herkesin getireceği bir kere kullanılıp veya hiç kullanılmadan atılan çöp olan hediyelerden kaçınılır. İsviçre’de yerleşmiş bir hediye kültürü var, hediye almadan hediye alınacak kişiye kesinlikle ihtiyacı sorulur. Bu yapılmasa bile bir hediye çeki verilerek hem israf önlenir hem hediye sahibi ihtiyaca göre harcamaya yönlendirilir. Kullanım tarihi geçmiş ilaçları ne yapmalı? Maalesef eski ilaçların dönüşümü olmadığından bir ev atığı olarak gözümüze batar. Uygun bir şekilde bertaraf edilmesi çok önemlidir. Ne tuvalete ne çöpe ne de akar suya atılarak çevreye zarar verilmez eczanelere geri iade edilir. Açık havada yapılan eğlencelerde plastik mutfak eşyaları kullanımından kaçınılır.
Atmak yerine tamir- Satmak yerine Borç ver ; Gerek elektronik aletlerde gerekse Texsil ürünlerinde bozulan bir parça, sökülen bir etek hemen tamamını atma. Bu anlayış hem çevre dostu olmuyor hem de yeni alımlara yol açıyor. Tamir et, söküğü diktir tekrar kullan lüzümsuz alımı önle. İsviçre’de teknik alet satan firmaların en az iki ve beş yıl arasında garanti vermesi en az beş yıl parça bulundurma ve servis tamir hizmetleri sunma zorunluluğu vardır. Bir kere veya çok nadir kullanılan aletleri satın almak yerine arkadaş, komşu veya iş yerinden ödünç al, hem komşu sevinir hem gereksiz alım önlenirken farkında olmadan tasarruf ederek çevre dostu olursun. Bu konuda İsviçre’de çok sayıda internet siteleri ve her mahallede haftalık açıkhava pazarları var. İnsanlar işlerine yaramayan fazla olan alet ve eşyaları bu sitelere ücretsiz olarak yazarlar. İkinci el pazarlarında ücretsiz veya sembolik rakamlara satarlar. Bütün mahalle ve okulların halka açık kütüphaneleri vardır. İsviçreli’ler ihtiyaç fazlası kitaplarını bu kütüphanelere verirler. Kitap ihtiyacı olanlarda bu kütüphanelerden ücretsiz okumaya kitap alırlar. Son yıllarda çevre dostu çok siteler gelişti bunlar israfı önlemek için elektronik aletleri ücretsiz belli sürelerde geri getirmek kaydıyla insanlara borç veriyorlar. Ayrıca İsviçre’nin ata sporu olan kayak, ayakkabı ve giysileri çok pahalıdır. Genelinde çocuklar çabuk büyüdüklerinden sık sık bu kayak takımlarını değiştirmek zorunda kalırlar. Bu israf da çok yaygın olan bir yöntemle çözülür. Önce apartmanlarda çocuğuna küçük gelen kayak takımları, ya komşulara sorulur ya da apartman önlerine konulur. Mahalle belediyelerinin kış aylarında halka açık kayak takımları toplayan kısımları vardır, fazlası veya ihtiyacı olanlar oralara giderek ihtiyaçlarını karşılarlar. Formularende
Böylece ekolojik düşünce insanları, yeni bir bakış açısına yeni bilinçlenmeye yöneltirken toplumu doğaya karşı olmaktan çıkarıp onların doğa dostu olmasını sağlar.
anlamak.org